جمع ابو بکر بن ابی قحافهجمع ابوبکر بن ابی قحافه، جمع آوری قرآن توسط خلیفه اول است. ۱ - منظور از جمع ابوبکرمنظور از جمع ابوبکر - به عقیده معتقدان به جمع آوری قرآن کریم پس از عصر نبوت رسول خدا - آن است که قرآن کریم به دستور ابوبکر و به پیشنهاد عمر و پس از کشته شدن بسیاری از قاریان و حافظان قرآن در جنگ یمامه، توسط زید بن ثابت و از روی نوشته‌های مختلف قرآنی و نیز شهادت شاهدانی از صحابه جمع آوری شد. این مصحف بعدها به عمر و سپس به حفصه منتقل شد و بنا به پاره‌ای از روایات اهل سنت، این مصحف اساس مصحف عثمانی است. ۲ - نظر محققان در مورد جمع قرآناما بسیاری از محققان از جمله زرکشی، زرقانی، عبدالصبور شاهین، آیت‌الله خویی، آیت‌الله معرفت، دکتر صبحی صالح و علامه جعفر مرتضی عاملی معتقدند جمع قرآن در زمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم انجام شده است. آیت الله خویی در این باره می‌فرماید: «انتساب جمع قرآن به خلفا، امری است موهوم و مخالف کتاب، سنت، عقل و اجماع. حتی اگر بپذیریم که ابوبکر در ایام خلافتش قرآن را جمع آوری کرد، بدون شک این کیفیت جمع که در روایات اهل سنت آمده، دروغ است و جمع قرآن مستند به تواتر میان مسلمین بود…». صاحب کتاب التمهید نیز معتقد است: «تنظیم و ترتیب قرآن به صورت مصحف کار زید نبود؛ بلکه زید قرآن را در صحیفه‌هایی قرار داد…؛ لذا کار او جمع و نگهداری از پراکنده شدن و از بین رفتن بود؛ از این رو، زید آن مجموعه را «مصحف» ننامید. [۱]
ابن عطیه متاخر، عبد الحق بن غالب، - ۵۴۶ق، مقدمتان فی علوم القرآن، ص۵.
[۴]
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص (۷۴-۷۸).
[۶]
عاملی، جعفر مرتضی، ۱۹۴۴ -، حقایق هامة حول القرآن الکریم، ص(۱۰۹-۱۳۷).
[۷]
شاهین، عبد الصبور، تاریخ القرآن، ص۱۰۴.
۳ - عناوین مرتبطجمع بین اللوحین. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «جمع ابو بکر بن ابی قحافه». |